“Bazen saklanışlar gereklidir.” tiyatro ise çocuklar ve yetişkinler için en konforlu saklanış şeklidir…
Sanat, varoluşu itibari ile psikoloji ile iç içedir. Bu iç içelikdeki temel amaç, duyguları dışavurmaktır. Duygular; resimde renkler ve formlarla, müzikte notalar ve tınılar ile edebiyatta ise yazıyla dışa aktarılır. Tiyatronun diğer sanat dallarından farkı, dışa vurmanın yanında saklama özelliğinin de olmasıdır. Nedir bu saklama dediğim şey ? Aslında kelimenin tam anlamı ile “saklamak” yani bir duygunun üstünü kapamaktan bahsediyorum. Elbette, duygularımızı fark edip onlara alan tanımamız psikolojik sağlık ve sağlamlığımız için daha doğru fakat duyguları saklama eylemi tiyatro ile sağlıklı bir yol çiziyor. Bir ölüm anksiyetesini ele alalım. Bir çocuk ya da yetişkin ölüm anksiyetesi ile başa çıkamamaya başlar ve bu gittikçe büyür. Bu anksiyete öyle bir haldedir ki ölüm anksiyetesinin varlığının farkındalığı bilinç tarafından reddedilir. Genelde yetişkinler arkadaş ortamındaki yaş konuşmalarından rahatsız olma, aile doğum günlerine katılmama gibi eylemler geliştirirken; çocuklar ölümü çok sorgulamaya ve sorgulama sonucu ölmeyeceğimizin ebeveynleri tarafından onaylamasına ihtiyaç duyma eylemine gider. Zihnimizin ve kalbimizin hangi yaşta olursak olalım bir duyguyu saklama ihtiyacına girdiği bu evrede tiyatro, yetişkin ve çocuk psikolojisini düzenleme görevini üstlenir. Peki bu görevi nasıl yapar ? Tiyatro doğası gereği benliğin yok edilme felsefesidir. Bu felsefe de duygumuzu saklamamız için “güvenli bir alan” yaratır. Diğer sanat dallarında ise saklama, söz konusu değildir. Çünkü diğer sanatlar bireysel bir dışa vurum gerektirir fakat tiyatro tamamen benlikten koparak başka bir kişinin benliği ile ürün ortaya koyar tam da bu durum duygusal boşluğunu kendinden ve çevreden saklayan çocuğun ya da yetişkinin başka bir bedenin duyguları aracılığı ile kendi duygularını fark etmesini sağlar. Eğer bir çocuk veya yetişkin duygusal boşlukları ile karşılaşmaktan, onları fark etmekten kaçıyorsa, “saklanıyorsa” duygularından kaçış sebebi benzerlik gösteren ama farklı kimliğe bürünmüş bir karakter ve karakterle kurduğu empati aracılığıyla kendi duygusal boşluklarına yaklaşabilir. Kısacası bir süreliğine tiyatro duygularını kendinden saklayan bireye sığınak olur. Kendini hazır hissedince ise o sığınak ona yol olur. “Bazen saklanışlar gereklidir. ”tiyatro ise çocuklar ve yetişkinler için en konforlu saklanış şeklidir.
Naz Kalay
